Ymateb i Ddatganiad Cyllideb 2025
Mewn ymateb i gyllideb heddiw, dywedodd Rhian Bowen-Davies, Comisiynydd Pobl Hŷn Cymru:
“Rydym yn croesawu llawer o bethau yn natganiad y Canghellor, gan gynnwys ei chyhoeddiad y bydd Pensiwn y Wladwriaeth yn cynyddu 4.8%, sy’n golygu y bydd Pensiwn Newydd y Wladwriaeth yn cynyddu £575 y flwyddyn o fis Ebrill 2026 ymlaen.
Fodd bynnag, mae’n bwysig cydnabod nad yw’r rhan fwyaf o bobl hŷn yng Nghymru yn gymwys i gael Pensiwn Newydd y Wladwriaeth ac o’r herwydd bydd y cynnydd ariannol iddyn nhw’n llawer llai. Ar ben hynny, mae’r cynnydd hwn ond yn sicrhau bod Pensiwn y Wladwriaeth yn cadw’n weddol agos at y cynnydd mewn prisiau, sy’n parhau i godi’n gyflym.
“Rwyf hefyd yn croesawu’r cadarnhad y bydd pobl hŷn sy’n dibynnu’n llwyr ar Bensiwn y Wladwriaeth fel ffynhonnell incwm yn cael eu heithrio rhag gorfod talu treth incwm yn sgil rhewi’r trothwyon treth. Mae nifer o unigolion wedi codi’r pryder hwn gyda mi.
“Bydd y cyllid canlyniadol i Gymru sy’n deillio o gyhoeddiadau’r Canghellor ar gyllido gwasanaethau cyhoeddus yn caniatáu mwy o wariant mewn meysydd allweddol fel iechyd a gofal cymdeithasol. Rydym hefyd yn croesawu mesurau eraill yn cynnwys eithrio pobl dros 65 oed rhag y newidiadau i drefniadau ISA, gan gydnabod bod yn well gan lawer o bobl hŷn fuddsoddi gydag arian parod, yn ogystal â chamau i fynd i’r afael â’r diffygion mewn pensiynau diwydiannol.
“Wrth edrych ar y gyllideb yn fwy cyffredinol, rwy’n croesawu’r cyhoeddiad i ddileu’r ‘terfyn dau blentyn’. Yn ôl yr IFS, bydd hyn yn helpu i godi dros hanner miliwn o blant allan o dlodi. Mae tlodi’n achosi niwed sylweddol a bydd buddsoddi mewn mynd i’r afael â’r broblem hirsefydlog hon yn cynorthwyo unigolion a chymdeithas yn ehangach.
“Fodd bynnag, byddwn wedi hoffi gweld y Canghellor yn bod yn fwy beiddgar o ran mynd i’r afael â thlodi yn ehangach, megis drwy ddileu’r trothwyon ‘ymyl y dibyn’ ar gyfer Credyd Pensiwn, sy’n golygu y gall pobl hŷn golli allan ar gymorth gwerth miloedd o bunnoedd y flwyddyn, neu gyhoeddi buddsoddiad sylweddol mewn effeithlonrwydd ynni, sy’n hanfodol i leihau’r niwed a achosir gan dlodi tanwydd.
“Fel y nodwyd yn fy adroddiad Pobl Hŷn a Thlodi yng Nghymru, a gyhoeddwyd yn gynharach yr wythnos hon, mae’n hanfodol bod camau’n cael eu cymryd yng Nghymru ac yn San Steffan i sicrhau bod pobl hŷn sy’n cael hi’n anodd cael dau ben llinyn ynghyd yn gallu cael gafael ar y cymorth sydd ei angen arnynt. Yn rhinwedd fy swydd fel Comisiynydd, byddaf yn parhau i alw am hyn.”
