Rhaglen Waith y Comisiynydd 2025-26

Fel y Comisiynydd Pobl Hŷn dros Gymru, fy ngweledigaeth yw cael Cymru sy’n arwain y ffordd o ran grymuso pobl hŷn, mynd i’r afael ag anghydraddoldeb, a galluogi pawb i fyw a heneiddio’n dda.

Drwy ymgysylltu â phobl hŷn, a’r problemau a’r pryderon maen nhw wedi’u mynegi gyda mi, rydw i wedi nodi pedwar canlyniad cenedlaethol allweddol y mae angen eu cyflawni i wireddu’r weledigaeth hon; gan sicrhau bod pobl hŷn yn gallu gwneud y canlynol

• Cael gafael ar yr wybodaeth, y gwasanaethau a’r cymorth sydd arnynt eu hangen;
• Teimlo’n ddiogel yn eu cartrefi, yn eu cymunedau ac yn eu perthnasoedd;
• Cael eu trin yn deg a bod eu cyfraniad yn cael ei gydnabod; a
• Gallu sicrhau bod eu lleisiau’n cael eu clywed a bod ganddynt ddewis a rheolaeth dros eu bywydau

Mae’r canlyniadau hyn yn darparu fframwaith ar gyfer y camau y mae’n rhaid i gyrff cyhoeddus a gwasanaethau yng Nghymru eu cymryd i ymateb i’r ystod o heriau a rhwystrau sy’n wynebu pobl hŷn a chyflawni’r gwelliannau mae pobl hŷn eu heisiau a’u hangen.

Maent hefyd yn sail i’m Strategaeth 2025-28, sy’n nodi fy amcanion strategol dros y tair blynedd nesaf, yn ogystal â’r rhaglen waith hon, sy’n nodi’r camau gweithredu penodol y byddaf yn eu cymryd yn ystod y 12 mis nesaf i sicrhau newid cadarnhaol.

Mae lleisiau pobl hŷn o bob cwr o Gymru yn ganolog i’r rhaglen waith hon, ac mae wedi’i llywio drwy glywed yn uniongyrchol gan bobl hŷn mewn digwyddiadau ymgysylltu a thrwy fy Ymgynghoriad ‘Dweud eich Dweud’, lle cafwyd ymateb gan gannoedd o unigolion.

Rydw i wedi cyhoeddi crynodeb o’r ymatebion i’m hymgynghoriad sy’n tynnu sylw at amrywiaeth o faterion sy’n effeithio ar fywydau pobl hŷn, ac i ba raddau y mae llawer o unigolion yn teimlo eu bod wedi’u heithrio neu eu gadael ar ôl oherwydd eu hoedran. Mae’r adroddiad yn anodd i’w ddarllen mewn rhannau ond mae’n dangos pa mor bwysig yw’r camau gweithredu y byddaf yn eu cymryd drwy fy rhaglen waith, yn ogystal â’r camau gweithredu ehangach rydw i’n galw amdanynt gan gyrff cyhoeddus a gwasanaethau.

Bydd parhau i ymgysylltu’n uniongyrchol â phobl hŷn o amrywiaeth eang o gefndiroedd a chymunedau yn dal yn ffocws allweddol i mi fel Comisiynydd, gan ddarparu gwybodaeth werthfawr a fydd yn cefnogi’r gwaith o gyflawni fy rhaglen waith ac yn fy ngalluogi i ymateb yn gyflym ac yn effeithiol i broblemau a phryderon sy’n dod i’r amlwg. Byddaf hefyd yn defnyddio gwybodaeth a phrofiadau sy’n cael eu rhannu drwy fy Ngwasanaeth Cyngor a Chymorth, a fydd yn darparu cymorth a chefnogaeth i gannoedd o bobl hŷn bob blwyddyn.

Drwy fy rhaglen waith, byddaf yn bwrw ymlaen ag amrywiaeth o gamau gweithredu a fydd yn gwneud gwahaniaeth cadarnhaol ac ystyrlon i fywydau pobl hŷn ledled Cymru, ond ni fyddaf yn gallu cyflawni’r holl newidiadau sydd ei angen ar fy mhen fy hun.

Dyna pam ei bod yn bwysig ein bod yn gweithio gyda’n gilydd i greu Cymru lle mae pob person hŷn yn cael ei werthfawrogi, ei gynnwys a’i gefnogi i fyw gydag urddas ac annibyniaeth, a chael cymdeithas lle mae mynd yn hŷn yn rhywbeth i’w ddathlu – Cymru sy’n arwain y ffordd i bobl hŷn.

Rhian Bowen-Davies // Comisiynydd Pobl Hŷn Cymru