Ruth Marks
2008-2012
Ruth Marks oedd Comisiynydd Pobl Hŷn cyntaf Cymru – yn wir, y Comisiynydd Pobl Hŷn cyntaf yn y byd – a dechreuodd yn ei swydd yn 2008.
Ar ôl sefydlu Swyddfa’r Comisiynydd, roedd gwaith Ruth yn canolbwyntio ar amrywiaeth o faterion allweddol ar gyfer pobl hŷn, gan gynnwys urddas a pharch mewn ysbytai, amddiffyn pobl hŷn rhag cael eu cam-drin, a sicrhau bod pobl hŷn yn gallu lleisio eu barn.
Cyhoeddiadau allweddol 2008-2012:
Sarah Rochira
2012-2018
Yr ail Gomisiynydd Pobl Hŷn yng Nghymru oedd Sarah Rochira, a ddechreuodd yn ei swydd yn 2012.
Roedd ymgysylltu â phobl hŷn yn un o brif elfennau gwaith Sarah, a bu’n cwrdd ac yn siarad â miloedd o bobl hŷn ledled Cymru i arwain ei gwaith a’i blaenoriaethau fel Comisiynydd.
Adolygiad Sarah o brofiadau pobl hŷn sy’n byw mewn cartrefi gofal oedd y mwyaf o’i fath a gynhaliwyd erioed yng Nghymru, ac arweiniodd ei hargymhellion at amrywiaeth o gamau gweithredu a gwelliannau.
Sefydlodd Sarah y Rhaglen Heneiddio’n Dda yng Nghymru hefyd, a chyflwynodd amrywiaeth o ymchwil ac adroddiadau sy’n ymwneud â hawliau pobl hŷn, gwasanaethau meddygon teulu a gwasanaethau cymunedol ehangach, profiadau pobl o fyw gyda dementia, a mynediad at wasanaethau seibiant.
Cyhoeddiadau allweddol 2012-2018:
Llais, Dewis a Rheolaeth (Adolygiad Eiriolaeth)
Lle i’w Alw’n Gartref? (Adolygiad Cartrefi Gofal)
Gwasanaethau Meddygon Teulu yng Nghymru
Dementia: mwy na dim ond colli’r cof
Pwysigrwydd ac Effaith Gwasanaethau Cymunedol yng Nghymru
Ymgysylltu Effeithiol Gydag Awdurdodau Lleol: Pecyn Cymorth ar Gyfer Pobl Hŷn
Gwireddu Hawliau Dynol i Bobl Hyn: Canllaw i Awdurdodau Cyhoeddus Yng Nghymru
Heléna Herklots CBE
2018-2024
Heléna Herklots CBE oedd trydydd Comisiynydd Pobl Hŷn Cymru. Dechreuodd yn ei swydd ym mis Awst 2018 gan arwain y sefydliad drwy gyfnod pandemig Covid-19.
Yn ogystal â mynd i’r afael â’r materion sylweddol a gododd yn sgil y pandemig a bod yn llais cryf i bobl hŷn drwy gydol y cyfnod hwnnw, canolbwyntiodd Heléna ei gwaith ar bedwar maes blaenoriaeth allweddol:
- Diogelu a hyrwyddo hawliau pobl hŷn
- Rhoi diwedd ar ragfarn a gwahaniaethu ar sail oed
- Atal cam-drin pobl hŷn
- Galluogi pawb i heneiddio’n dda
Hefyd, cyhoeddodd Heléna amrywiaeth eang o ganllawiau i rymuso pobl hŷn ac i roi gwybodaeth iddynt am bynciau allweddol. Roedd y pynciau hyn yn cynnwys adnabod oedraniaeth, cael gafael ar wasanaethau nad ydynt yn ddigidol, a hawliau mewn cartrefi gofal.
Cyhoeddiadau allweddol 2018-24:
Gwasanaethau Cymorth i Bobl Hŷn sy’n profi Camdriniaeth yng Nghymru
Canllawiau i’r cyfryngau ar gyfer gohebu ynghylch heneiddio a henaint
Sut i osgoi oedraniaeth wrth gyfathrebu: Awgrymiadau ymarferol i weithwyr proffesiynol
Gwella’r cymorth a’r gwasanaethau i ddynion hŷn sy’n cael eu cam-drin yn y cartref
Dim Mynediad: Profiadau pobl hŷn o allgáu digidol yng Nghymru
Mynediad i Bractisau Meddygon Teulu: Profiadau pobl hŷn
Heneiddio yng Nghymru: Safbwyntiau Pobl Hŷn Ddu, Asiaidd ac Ethnig Leiafrifol